Klima berotzea abian jarria da :
Klima aldaketa gauza jakina da. 20. mendean, Lurraren gainazaleko batez besteko tenperatura 0,6°Cez emendatu da, itsas maila 10 mtik 20era igan da, glaziarrak leku gehienetan neurri handian gibelatu dira, zikloien bortizkeria handitu da Ipar Atlantikoan, eta ekaitzak, uholdeak eta idorteen gisako muturreko gertakizun meteorologiko gehiago gertatzen dira. Osagarri sistemek malnutrizioa, beherakoa, kardiorrespiratorio eta infekzio eritasunek eragindako gehiagoko karguari aurre egin behar diete. Eritasun hauek klima aldaketen ondorioz emendatu dira.
Aldaketa bortitza :
Ez zaio « Klima aldaketa » esamoldeari fidatu behar : aldaketa graduala aipatzen du baina aldaketa bortitza da gertatzen ari, eta gero eta fiteago doa.
Zientifikoek erakusten dute fitsik egiten ez badugu, 2100eko,.munduko tenperatura + 1,8° eta + 4° C artean emendatuko dela.
5°, alimalia da !
Baina adituek gaurdanik abisatzen dute iragarki ezkorrenak bete daitezkeela (+ 6° hemendik 2100era !)
Ez da zenbakiei fidatu behar ezagutzen ditugun tenperaturei konparatzen baititugu usu : uda eta neguaren artean, tenperaturek 25°ko desberdintasuna izan dezakete eta ez du horrek hondamendirik sortzen
Baina jakin behar da munduko bataz besteko tenperatura 15°Ckoa dela. Planetarako, « aldaketa handi bat », ez da 25° Cko desberdintasuna sei hilabetez, baina gehiago … 5°C 10 000 urtez.
Horrela, planetak ezagutu duen berotzea azken izotz-arotik hunat, 5° C gehiagokoa baizik ez da.
Klima berotzearen ondorio zuzenak :
+1°Ctik goiti, aurreikusten da zonbait zerealen ekoizpenaren galtze azkarrak izanen direla herrialde tropikaletan. Abere eta landare espezieen % 30a desagertzeko arrisku handienean ditaike.
Adituek diote pasatu behar ez den lanjerostasun muga 1,7°Ckoa dela. Alabainan, horrelako gorakada bat gertatzeko arriskuak aski azkarrak dira, batez ere hiru arlotan : biodibertsitatearen beherakada, itsas-mailaren gorakada eta herrialde tropikal edo subtropikaletako laborantzaren produktibitatean.
+2°Ctik goiti, milioika jende gehiagok uholdeak jasan ditzakete kostaldeetan urte guziz.
+2,5°C ingurutik goiti, lurreko ekosistemen %15etik %40rakoek, irensten duten CO2 baino gehiago heda dezakete. Horrek erran nahi du karbono zikloaren saturazioa emendatuko daitekeela eta berotzea auto elika daitekeela mugimendu hau beti eta gehiago handituz molde kontrola ezinean (« runaway climate change »).
+3°Ctik goiti, kostaldeetako gune hezeen %30 inguru gal daiteke.
GIECren proiekzioen erdian guti gorabehera kokatua den +3,25°Cko gorakada batentzat (industrializatze-aitzineko garaiari konparatuz), kostaldeetako uholdeek100 eta 150 milioi heriotza eragin ditzakete hemendik 2050era, goseteek 600 milioi arte eta malaria 300 milioi, ur eskasiak 3,5 miliar jende gehiago hunki litzakeelarik.
